Kalça Kırıkları

    Kalça kırıkları özellikle ileri yaşlarda basit düşmeler ile meydana geldiği gibi gençlerde yüksek enerjili travmalarda da olabilmektedir. İleri yaşlarda mevcut olan diabet, yüksek tansiyon ve kalp ve damar sorunları gibi ek hastalıklar zaten bedenimizde ciddi bir yüklenmeye neden olan kırık sonrası yapılan ameliyatlar için riski arttırmaktadır.

  Yaşlı hastalar doğrudan kalça yan tarafına düşme sonrası kalça kemiği yan çıkıntısına alınan (T major) darbenin uyluk kemiği başına aktarılması sonucu kalça kırılabildiği gibi uyluğun dışa dönme zorlanması sonucu kalça kemiğimizin yuvada sıkışma sonucu da kırık olabilir.

Yaşlı kalça kırığı olgularında en önemli amacımız kırık öncesi fonksiyonelliğin yani hareketin en kısa zamanda geri kazandırılmasıdır.

 Kalça kırığı ameliyatı için hastanın yaşlı olması ameliyata mani olmamalıdır. Hasta düşme  öncesi hareketli yani mobil ve kendi işini görebiliyor ise yani yatağa bağımlı değil ise mutlaka ameliyat edilmelidir.

Kalça kırığı ameliyatlarına protez yada kalça çivilemesine karar verirken kırık tipini mutlaka dikkate aldığımız gibi hastadaki kemik erimesi, genel durumu, ek hastalıkları, yürüme potansiyeli göz önünde bulundurulmalıdır.

Geçtiğimiz yıllarda daha çok erkenden bastırarak ve hastayı yürütme amaçlı kalça protezi yapmamıza rağmen kalça kemiğini koruma amaçlı ve de dolaşımın daha az bozulması ve daha az kan kaybı amaçlanarak kalça çivilemesi tercih edilmektedir.

Kalça sıkışma sorunları

Belirtileri. Labrum yani kalçanın menisküsünün yırtığı çoğu kez herhangi bir belirti oluşturmayabilir. Ancak bazen kalçada kilitlenme, takılma hissi, kalça ve kasıkta ağrı, kalça ekleminde tutulma ve hareket açısında azalma, yürüme güçlüğü yapabilir.

Kalça avaskular nekrozu

Kalçada ağrılarında en sık görülen ağrı sebebi kireçlenmedir. Kireçlenme, doğuştan gelen kalçada gelişim bozukluğu, artritler yani iltihaplı romatizmal hastalıklar ve geçirilmiş travmalar ya da kırıklar sonucu oluşabilse de genellikle kendiliğinden olur.

Kalça eklemi kireçlenmesi, osteoartrit adı verilen bir eklem hastalığı sonucu meydana gelir. Osteoartrit, eklem kıkırdağının bozulması ve aşınması nedeniyle ortaya çıkar ve kişinin günlük hayatını daha doğrusu hayat kalitesini ve konforunu ciddi olarak bozar

KALÇA KIREÇLENMESININ BAŞLICA NEDENLERI:

1. Yaşlanma: Yaşlanma, eklem kıkırdağının zaman içinde aşınmasına ve kalça eklemi kireçlenmesine neden olabilir. Kıkırdak, yıllar içinde esnekliğini kaybedebilir ve bozulur.
2. Genetik Faktörler: Aile geçmişi, kireçlenme riskinizi etkileyebilir. Bazı kişiler genetik yatkınlığa sahip olabilir.
3. Aşırı Kullanım ve Yaralanmalar: Kalçayı aşırı kullanmak veya tekrarlayan yaralanmalar, eklem kıkırdağının hasar görmesine ve kireçlenme riskinin artmasına neden olabilir.
4. Şişmanlık: Fazla kilolu olmak, kalça eklemine fazladan stres uygulayabilir ve kireçlenme riskini artırabilir.
5. Diğer Sağlık Sorunları: Bazı sağlık sorunları, özellikle romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar, eklem iltihaplarına neden olarak kireçlenme riskini artırabilir.
6. Hormonal Değişiklikler: Hormonal değişiklikler, kadınlarda menopoz döneminde kireçlenme riskini artırabilir.

Kalça eklemi kireçlenmesinin başlıca belirtileri arasında ağrı, sertlik, yürürken ağrı, hareket kısıtlılığı ve şişme bulunur. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, fizik tedavi, kilo yönetimi, egzersizler ve gerektiğinde kalça protezini ameliyatı yer alır. 

KİMLER KALÇA PROTEZİ ADAYIDIR

Kalça protezi ileri derecede aşınmış kalça ekleminde ağrı, şekil bozukluğu ve hareket kaybının günlük hayat kalitesini ileri derecede düşürdüğü hastalarda yapılır.

 Bu hastalar gece ve istirahat ağrıları olan, yürüme mesafesi ileri derecede azalmış (evde hareketleri sınırlanmış) ve başkalarının yardımına giderek daha fazla ihtiyaç duyan hastalardır. Sonuç olarak protez harici tüm yöntemlerin (enjeksiyonlar, fizik tedavi, kilo verme gibi) başarısız olduğu hastalar diz protezi adaylarıdırlar.

KALÇA PROTEZİ SONRASI SÜREÇ?

Ameliyatınızın ortalama 3 gün sonrasında taburcu edilebilirsiniz. Yatışınız sırasında yara bakımınız yapılır, kan değerleriniz ve genel durumunuz yakın takip edilir. Ameliyat günü dahil 2. gün bir yürüteç yardımı ile yürüme başlatılarak ve öğretilecektir.

En önemli konu enfeksiyondan korunmadır. Enfeksiyondan korunmak için hastanın mevcut ek hastalıkları göz önünde tutularak antibiotik ve sıvı tedaviniz yapılacaktır. Bunun yanında ağrı kesicileri ve kan sulandırıcıları reçete edilmelidir.

Ameliyat sonrası 2 hafta sonra kliniğimize başvurulur. Bu dönemde mutlaka önerilen hareketler evde yapılmalı ve yürüteç ile yürüyüş ısrarla yapılmalıdır. Kalça protezi sonrası mutlaka en az 2 yıl klinik ziyareti yapılarak grafi ve tekrarlayan muayeneler ile takip edilmelidir.

  Sonuç olarak kalça protezlerinde amaç  AĞRISIZ, TAM HAREKETLİ BİR DİZ EKLEMDİR.

KALÇA PROTEZİ SONRASI RİSKLER VE KOMPLİKASYONLAR NELERDİR ?

Kalça protezi sonrası sonuçlarımız hastaların hayat kalitesini, konforunu yükseltir ve son derece yüz güldürücüdür. Hastalar bağımsız ve yardımsız yaşama başlarlar. Ancak olası riskler ve komplikasyonların sizler tarafından bilinmelidir. Bu komplikasyonlar hastanın yaşına, genel sağlık durumuna (diabet ve diğer hastalıkların eşlik etmesi), kullanılan protez malzemesine, cerrahın yani bizlerin tecrübesine ve ameliyat sonrası bakım ve de hastanın doktoru ile kuruduğu yakın iletişim ile yakın ilişkilidir.

   Erken dönemde en önemli ve uğraşılan sorun enfeksiyon ve protezin yerinden oynaması iken geç dönemde protezin erken gevşemesidir.

    Cerrah her türlü önlemleri (özellikle sterilizasyon ve eşlik eden hastalıkların iyileştirilmesi) alarak, uygun ve KALİTELİ malzeme seçimi yapmalı, doğru ve süratli cerrahi sonrasında hastaları ameliyat sonrası yakın takip etmelidir.

KALÇA PROTEZİNDE HANGİ MALZEMELERİ KULLANIYORUZ ?

Kalça protezin seçimi hastanın yaşına, yürüme potansiyeli, kemik yapısı gibi faktörlere bağlıdır. Protezler genellikle krom-kobalt veya titanyumdan imal edilmiştir. Kemiğin kullanacağımız protez kalınlığı kadar alınan kısmına (süngerimsi dokusu) protez uygulanır. Bir başka deyişle Bozulan kıkırdak ve bir parça kemik alınarak aynı kalınlıkta protez yerleştirilir.

Uyluk (femur) ve leğen kemiklerine konan metal protezler arasında plastik parça – arayüzey yani bizim deyişimizle polietilen aşınmayı ve ses çıkartılmasını önleyecektir.

Protez uygularken bizim tüm çabalarımız kalçanın tüm yumuşak dokularının orijinal kalçanın yumuşak doku gerginliğinin gerginliğine yaklaştırılmasıdır.

KALÇA PROTEZİ NE KADAR DAYANIR?

Giderek gelişen teknoloji ile kalça protezinin dayanma süreleri yaklaşık 20 yıl ve daha fazlasına kadar dayanma sürelerine ulaşmıştır. Eskiyen, aşınan ve de gevşeyen protezlerin değişimi kaçınılmazdır.

Kalça protezini mümkünse 70’li yaşlara ertelememizin bir diğer sebebi de genç yaşta uygulandığında doğal olarak daha çabuk aşınma olacağıdır.

İlerlemiş kalça kireçlemesi olan hastalara ben de bir kaç soru sormak isterim ?

1. Bu kadar ağrınız ve ızdırabınız varken ve en basit işlerinizi yapmakta sıkıntı çekiyor iseniz; ameliyatınızı öteleyerek ve en az 2-3 sene daha bu sıkıntıları çekmek size mantıklı geliyor mu?
2. Giderek gençleşmediğinize (hiçbirimiz gençleşmediğimize göre !) 2-3 sene sonra kalça protezi yaptırdığınızı farz edersek; genel durumunuzun daha iyiye gideceğini ve mevcut hastalıklarınıza (yüksek tansiyon, şeker, kalp ve vb.) başka hastalıkların eklenmeyeceğinden emin misiniz?
3. Belki de en zor sorum ? ‘‘ 2-3 yada daha sonraki yıllarda yaşacağınızın daha doğrusu yaşayacağımızın garantisi var mı? ’’

KALÇA PROTEZİ AMELİYATININ RİSKLERİNDEN BAHSEDERMİSİNİZ ?

1. Enfeksiyon: Herhangi bir cerrahi işlem sırasında veya sonrasında enfeksiyon riski vardır. Kalça protezi ameliyatları da istisna değildir. Enfeksiyon riskini azaltmak için hijyenik koşulların korunması ve antibiyotiklerin kullanılması önemlidir.
2. Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama riski vardır. Bu risk, ameliyat sırasında kan damarlarının zarar görmesi veya ameliyat sonrası dönemde kan pıhtılarının oluşmasıyla artabilir.
3. Protez Komplikasyonları: Kalça protezi bileşenlerinin gevşemesi, aşınması veya doğru şekilde uygulanmaması sorunları ortaya çıkartabilir. Bu tür komplikasyonlar ek cerrahi müdahale gerektirebilir.
4. Sinir Hasarı: Ameliyat sırasında sinirlerin zarar görmesi, uyuşma veya kas zayıflığına yol açabilir.
5. DVT (Derin Ven Trombozu) (Damar tıkanıklığı): Ameliyat sonrası dönemde, uzun süre yatak istirahati nedeniyle, önerilen egsersizlerin yapılmaması ve  kalça protezi sonrası hareketsizlikten kaynaklanan derin ven trombozu (Damar tıkanıklığı) riski artabilir. Bu durum, kan pıhtılarının bacak damarlarında oluşması anlamına gelir ve ciddi bir sağlık sorunu olabilir.
6. Protez Gevşemesi: Kalça protezi bileşenlerinin zaman içinde gevşemesi ve değiştirilmesi gerekebilir.
7. Alerjik Reaksiyonlar: Protez malzemelerine karşı alerjik reaksiyonlar nadir görülse de, bu tür reaksiyonlar olabilir.
8. Anestezi Komplikasyonları: Ameliyat sırasında kullanılan anesteziye bağlı komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
9. İyileşme Süreci: Kalça protezi ameliyatından sonra iyileşme süreci zorlu olabilir. Hareket kısıtlılığı, ağrı, şişlik ve rehabilitasyon gereksinimleri gibi zorluklar yaşanabilir.

Bu riskler, her hasta için farklıdır ve ameliyatın başarısı, cerrahın deneyimi, hastanın genel sağlık durumu ve tedavi sonrası bakımın kalitesi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Kalça protezi ameliyatı öncesinde, riskleri ve faydaları doktorunuzla ayrıntılı bir şekilde tartışmalı ve haberdar olmalısınız.

Total Kalça Protezleri Sonrası Rehab

Total kalça artroplastilerinden sonra hastaların çoğunda kas zayıflıkları kalıcı olabilir. Bu nedenle fizik tedavi ve rehabilitasyon çok önemlidir. Erken ve yoğun rehabilitasyon sırasında komplikasyonları önlemek için, ameliyat sonrası  hastalara çıkık pozisyonlardan kaçınılması öğretilmeli ve transferler sırasında önlemler alınmalıdır. Çimentosuz total kalça protezi yapılmış ise yaklşık 1 hafta- 10 gün içinde yürüteç ile yürütülerek kısmi yük verdirilir. Devam eden haftalarda giderek bağımsız yürüme konusunda hasta cesaretlendirilir.